Đình Dương Liệt

      Đình thờ Ngũ vị Đại Vương (tướng thời Hai Bà Trưng), thôn Dương Liệt, xã Thắng Lợi, huyện Văn Giang. Đình được xây dựng từ lâu, trùng tu thời Nguyễn (1912). Đình được xếp hạng "Kiến trúc nghệ thuật" theo Quyết định số 78/2004/QĐ-BVHTT, ngày 23/8/2004. Hiện nay còn lưu giữ hiện vậtnhư: Cuốn thần phả, sắc phong, kiệu bát cống. Lễ hội hằng năm vào ngày mồng 2 tháng 2 âm lịch.

       Đình Dương Liệt thuộc thôn Dương Liệt, xã Thắng Lợi, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Đình thờ Ngũ vị Đại Vương có công đánh đuổi giặc phương Bắc bảo vệ non sông đất nước thời Hai Bà Trưng là: Chư Cát Phù Hóa Đại Vương, Hùng Công Chung Chính Đại Vương, Đôn Thực Công chúa Đại Vương (Ả Mai),  Gia Nữ công chúa Đại Vương (Ả Hoa), Cung Cách công chúa Đại Vương (Ả Liễu). Theo truyền ngôn, ngôi đình còn gắn liền với chuyện các thần hiến linh giúp vua Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thu giang sơn về một mối. Khi thắng loạn, lập nghiệp đế vương, theo lời thề nguyện, vua đã về lại đây xây đến thờ Ngũ vị Đại Vương, cho đổi tên làng Ghềnh thành làng Phù Liệt (làng phù quốc giúp vua và chiến đấu oanh liệt với kẻ thù). 

Cũng như nhiều ngôi đình được cho là xây dựng từ rất sớm, qua khảo sát, đình Dương Liệt được xây dựng vào đầu thời Nguyễn (1802- 1945) và được trùng tu vào đầu thế kỷ XX năm Nhâm Tý (1912) theo kiểu chữ Tam, gồm: Đại Bái, Trung từ, Hậu cung.

Đại bái gồm 5 gian, 2 dĩ (6 vì) đầu hồi bít đốc, khung bảng – nét điển hình của thời Nguyễn. Có 4 hàng chân cột, các vì kiến trúc theo kiểu chồng giường đấu sen (phần trên) và bức cốn mê (phần dưới). Trên các vì đều chạm khắc các mảng hoa văn thời Nguyễn rất cầu kỳ và kỹ lưỡng, tạo ra được nét độc đáo và tinh xảo cho di tích như: long, ly, quy, phượng, rồng cách điệu, chép hóa rồng, trúc hóa rồng, vân mây, long quàn tụ cùng với chim muông, cây cảnh (tứ linh, tứ quý)... Đặc biệt, hai vì ở đầu hồi được chạm khắc hổ phù ngậm chữ Thọ.

Trung từ chia làm 3 gian, kiến trúc kiểu giá chiêng, được xây lại vào năm 1940, chạm khắc ở các cấu kiện cũng đơn giản hơn những vẫn mang đậm phong cách Nguyễn.

Hậu cung chia làm 3 gian, được dựng lại với kiến trúc đơn giản (kèo cầu quá giang vượt), không chạm khắc hoa văn cầu kỳ, nhưng được kết nối với tòa Đại Bái và Trung Từ rất vững chắc và đồng bộ.

Bài trí đồ thờ và cổ vật tại di tích tập trung chủ yếu tại Trung Từ và Hậu Cung. Hiện nay đình còn lưu giữ được các hiện vật như: đại tự, nhang án, tượng gỗ, ngai bài vị, khám, sập thờ, kiệu, long đình, bát hương, lục bình, sắc phong, thần phả...

Trải qua thời gian, biến động của lịch sử, di tích đã bị xuống cấp, nhân dân địa phương đã đóng góp sức người, sức của tu bổ lại. Vì thế, hiện nay di tích được chính quyền và nhân dân địa phương bảo vệ và phát huy rất tốt. Đây là một công trình với kiến trúc độc đáo được thể hiện qua các thiết kế tinh xảo, chạm trổ công phu, cầu kỳ đặc trưng của văn hóa ở đồng bằng Bắc Bộ thời Nguyễn. Đình còn là nơi sinh hoạt văn hóa văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân địa phương.

Với những giá trị trên, đình Dương Liệt, xã Thắng lợi, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia theo Quyết định số 78/2004/QĐ-BVHTT ngày 23/8/2004.