Bánh răng bừa

Bánh tẻ (hay bánh răng bừa) ở xã Phụng Công, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên là món ăn dân dã - thứ đặc sản mà ai một lần thưởng thức đều phải tấm tắc khen.

  Bánh tẻ Phụng Công được làm từ bột gạo tẻ, nhân mặn và gói bằng lá rong hoặc lá chuối xanh 

Ngay từ đầu làng đã thấy nhiều xưởng sản xuất bánh tẻ nhộn nhịp người ra vào mua đặt bánh. Khắp xóm làng Phụng Công thơm lừng mùi lá chuối quê xen lẫn hương bột gạo tẻ. Những chiếc bánh xanh nõn chưa luộc và khi đã chín thì ngả sang màu xanh úa bày khắp các gian hàng. 

Người dân đất phố Hiến vốn quen gọi bánh tẻ bằng cái tên dân dã là bánh răng bừa vì hình dáng chiếc bánh giống từng lưỡi của chiếc bừa ruộng nơi đồng quê. Món bánh tẻ cũng trở nên gắn bó với người dân miền quê nhờ cái tên giản dị đó. Đặc biệt, bánh răng bừa còn có tên gọi khác là bánh lá để chỉ loại nguyên liệu gói gém lại bằng lá xanh (lá chuối hoặc lá rong). 

Bánh tẻ Phụng Công được làm bằng gạo tẻ xay với nước vôi trong. Gạo tẻ ngon theo đó được cấy trồng ngay trên mảnh đất miền quê Văn Giang. Nhân bánh mặn gồm mộc nhĩ, nấm hương, hành khô và thịt lợn băm nhỏ trộn với gia vị rồi xào chín. Bột chưng lên cho chín đều, đến lúc dẻo quánh thì bỏ ra đánh nhuyễn sao cho thật quánh và dai. Pha và đánh bột có ngon và vừa vặn hay không sẽ quyết định hương vị miếng bánh. Và đó cũng là bí quyết tạo nên hương vị đặc trưng cho bánh của mỗi gia đình. 

Theo các bậc cao niên trong làng, việc gói bánh cũng ảnh hưởng đến chất lượng bánh. Phải khéo léo, kỳ công sao cho bánh được đều nhau, nhân bánh không lộ ra khỏi vỏ bột. Bánh gói xong phải đạt “tiêu chuẩn” hai đầu nhỏ ở giữa phình ra giống với chiếc răng bừa. Người dân Phụng Công thường dùng dây lạt tre để buộc bánh, đôi khi thay thế bằng dây chuối khô hoặc dây đay… 

Miếng bánh tẻ có vị thanh mát, nhẹ nhàng và thường được ăn kèm với tương ớt. Cũng làm bằng bột gạo nhưng bánh tẻ (đặc biệt là bánh tẻ Phụng Công) rất dễ ăn, có vị nhẹ mát, không ngấy, phù hợp với thời tiết các mùa trong năm. Thông thường, vào mùa đông người làng Phụng Công vẫn thường ủ bánh kỹ và ăn lúc còn khói nghi ngút. Còn trong tiết trời hè nóng nực, người ta sẽ ăn bánh lúc còn ấm hoặc nguội để cảm nhận hương vị nhẹ nhàng, thanh mát của những chiếc bánh miền quê đất phố Hiến. Xưa kia, bánh tẻ là món sính lễ, quà quý trong các dịp cưới hỏi, lễ tết của người dân Hưng Yên. Nhưng nay, món bánh này trở nên quen thuộc trong đời sống hằng ngày và bày bán ở khắp mọi nơi. 

Ghé thăm thị trấn Văn Giang, huyện Văn Giang tỉnh Hưng Yên vào một ngày thu với tiết trời hơi se lạnh, mùi thơm từ những mẻ bánh răng bừa lan tỏa khắp làng quê. Với những du khách đến đây nếu đã thưởng thức qua món bánh này thì chắc hẳn sẽ không bao giờ quên vị ngọt của thịt, vị giòn của mộc nhĩ cùng với mùi thơm của hành và lá dong. Từ cây lúa, hạt gạo người dân làng Phụng Công huyện Văn Giang đã chế biến ra một loại bánh nổi tiếng, đặc sản thơm ngon góp phần tô đậm thêm bản sắc văn hóa ẩm thực của mảnh đất Hưng Yên. Đó chính là bánh tẻ hay còn gọi là bánh răng bừa vì những chiếc bánh được bàn tay khéo léo của người thợ làm bánh gói thành hình thù giống như những cái răng bừa.

      Để tạo ra những chiếc bánh răng bừa thơm ngon người dân làng Phụng Công rất cầu kỳ, khéo léo trong tất cả công đoạn. Bánh làm từ gạo tám xoan, hay tám lim, được ngâm trong nước từ 3- 4 tiếng, vo sạch, sau đó đem xay nhuyễn thành bột. Bột xay rồi được đem quấy đều trên bếp than hồng đến độ chừng bảy phần chín thì bắc ra, tiếp tục quấy đều tay cho nhuyễn dẻo, người trong nghề gọi là giáo bột, rồi tãi ra mâm cho bột nguội hẳn mới tiến hành gói.

      Nhân bánh gồm thịt lợn thái nhỏ hạt lựu, hành củ, nước mắm, cà cuống, mì chính, cho vào chảo đảo đều, chín tới bắc ra, mộc nhĩ, hạt tiêu, dọc hành thái nhỏ đổ vào trộn lẫn. Lá để gói bánh là lá dong được trồng ở vùng đất phù sa ven sông Hồng, mềm dai và có mầu xanh khác hẳn với lá dong ở các vùng khác. Sau khi bánh được gói đem hấp hay luộc chín, chính màu xanh và hương thơm từ lá gói, độ giòn mềm của vỏ bánh cùng với vị ngon đậm đà của nhân bánh đã làm nức lòng người thưởng thức, nếu ai đã một lần được nếm thử, hẳn rằng sẽ nhớ mãi vị thơm ngon, bùi béo của món ăn dân dã mà giàu lòng thơm thảo của người Phụng Công muốn dành cho thực khách.